To 2020 αναμφίβολα θα χαραχτεί στη μνήμη μας ως η χρονιά της πανδημίας, που κόστισε τη ζωή σε πάνω από 1,7 εκατομμύρια ανθρώπους. Ωστόσο, η χρονιά που μόλις έφυγε, σημαδεύτηκε και από μία σειρά από φυσικές καταστροφές, που μπορεί να μη στοίχισαν τόσες ανθρώπινες ζωές, δοκίμασαν, όμως, την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων σε παγκόσμιο επίπεδο και την επιβίωση των μελών τους και δεν πρέπει να παραβλέπονται.
Μπορεί, κατά τη χρονιά που πέρασε, η ασφαλιστική κοινότητα να ταλανίστηκε από το ερώτημα αν ασφαλίζονται οι όχι οι πανδημίες, όσον αφορά τις φυσικές καταστροφές, όμως, τα πράγματα είναι κάτι περισσότερο από σαφή: δεκαετίες τώρα, η ασφάλιση αποδεικνύει κάθε χρόνο τον σημαντικό ρόλο που παίζει στη στήριξη των ατόμων και των επιχειρήσεων και στην ανάκαμψη των οικονομιών που πλήττονται. Και ως προς αυτό ούτε το 2020 αποτέλεσε εξαίρεση!
Σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις του Swiss Re Institute, που ανακοινώθηκαν στις 15 Δεκεμβρίου 2020, συνολικά οι απώλειες από φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές που κλήθηκε να πληρώσει η ασφαλιστική βιομηχανία το 2020 φτάνουν τα $83 δις. Αυτό καθιστά το 2020 την πέμπτη πιο δαπανηρή χρονιά για την ασφαλιστική βιομηχανία από το 1970. Από αυτές, οι ζημιές από φυσικές καταστροφές φτάνουν τα $76 δις, με το 70% αυτών να αφορούν απώλειες που προκλήθηκαν από τις σοβαρές καταιγίδες μεταφοράς (καταιγίδες με ανεμοστρόβιλους, πλημμύρες και χαλάζι) και τις πυρκαγιές στις ΗΠΑ, αλλά και άλλους δευτερογενείς κινδύνους1.
Μόνο οι τυφώνες που έπληξαν τον Βόρειο Ατλαντικό τη χρονιά που πέρασε προκάλεσαν πλέον των $20 δις ασφαλιστικών απαιτήσεων, αρκετά χαμηλότερες σε σύγκριση με εκείνες του 2017 (Harvey, Irma και Maria: $97 δις) και το 2005 (Κατρίνα: $87 δις), κι αυτό γιατί δεν έπληξαν πυκνοκατοικημένες περιοχές.
Τον Ιανουάριο, οι καταιγίδες με χαλάζι στη νοτιοανατολική Αυστραλία προκάλεσαν ασφαλισμένες απώλειες άνω του $1 δις, ενώ η χαλαζόπτωση στο Κάλγκαρι του Καναδά τον Ιούνιο, είχε ως αποτέλεσμα απώλειες ύψους $1 δις.
Οι πυρκαγιές συνέβαλαν, επίσης, στο να προκληθούν ασφαλισμένες ζημίες από δευτερογενείς κινδύνους. Οι πυρκαγιές στις ΗΠΑ, κυρίως από τα μέσα Αυγούστου, είχαν ως αποτέλεσμα υψηλές ασφαλισμένες απώλειες, αν και οι πυρκαγιές στην Αυστραλία το 2019, που εξακολουθούσαν να καίνε και στις αρχές του 2020, παραμένουν η μεγαλύτερη και πιο καταστροφική ζημιά που καταγράφηκε ποτέ. Στις πολιτείες της Καλιφόρνια, του Όρεγκον και της Ουάσινγκτον στις ΗΠΑ, περισσότερες από 800 πυρκαγιές έκαψαν περίπου 6 εκατομμύρια στρέμματα, καταστρέφοντας χιλιάδες κτήρια και πυροδοτώντας δισεκατομμύρια ασφαλισμένων αξιώσεων. Αν και με χαμηλότερες απώλειες από εκείνες του 2018 και του 2017, οι πυρκαγιές του 2020 θα είναι από τις πιο δαπανηρές, εκτιμά ο αντασφαλιστικός όμιλος Swiss Re.
Οι σοβαρές πλημμύρες σε αρκετές επαρχίες κατά μήκος του ποταμού Yangtze στην Κίνα, τον Μάιο, προκάλεσαν ασφαλισμένες ζημιές περίπου $2 δις.
Νωρίτερα, τον Φεβρουάριο, χειμερινές καταιγίδες έπληξαν τη βόρεια Ευρώπη, προκαλώντας πλημμύρες, διακοπές ρεύματος και διακοπή των μεταφορών, με πάνω από $2 δις μικτές ασφαλισμένες απώλειες.
Τον Μάιο, ο κυκλώνας Amphan στον κόλπο της Βεγγάλης προκάλεσε οικονομικές απώλειες ύψους $13 δις και ήταν ο πιο καταστροφικός τροπικός κυκλώνας της Ινδίας. Ωστόσο, οι ασφαλισμένες ζημίες αναμένεται να είναι μόνο ένα κλάσμα των οικονομικών ζημιών λόγω της χαμηλής ασφαλιστικής διείσδυσης στην περιοχή.
Ο ασφαλιστικός κλάδος κάλυψε το 45% των παγκόσμιων οικονομικών ζημιών το 2020, πάνω από τον μέσο όρο των δέκα ετών (37%). Το ποσοστό αυτό δείχνει ότι το κενό ασφάλισης παραμένει αρκετά μεγάλο, ειδικά στις αναπτυσσόμενες περιοχές του πλανήτη, αλλά και σε χώρες, όπως η Ελλάδα που μπορεί να ανήκουν στον λεγόμενο αναπτυσσόμενο κόσμο, η ασφαλιστική διείσδυση, ωστόσο, παραμένει πολύ χαμηλή.
Τι συνέβη στην Ελλάδα το 2020
Το 2020 η Ελλάδα επλήγη από δύο ακραία καιρικά φαινόμενα (“Θάλεια” και “Ιανός”) και έναν σεισμό (Σάμος), με ασφαλισμένες ζημιές που έφτασαν συνολικά τα €39,8 εκατ. (€33,64 μετά τις απαλλαγές).
Ειδικότερα, η “Θάλεια” που έπληξε από 5 – 9 Αυγούστου 2020, διάφορες γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδος (με ιδιαίτερη ένταση στην Εύβοια και τη Θεσσαλονίκη) προκάλεσε, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της ΕΑΕΕ, ασφαλισμένες ζημιές περιουσίας και αυτοκινήτων ύψους €5,4 εκατ., €4,7 εκατ. μετά τις απαλλαγές (αναγγέλθηκαν 600 ζημιές).
Ο “Ιανός” που έπληξε τη χώρα την περίοδο 18 -19 Σεπτεμβρίου 2020 (με ιδιαίτερη ένταση στα νησιά του Ιονίου και στη Θεσσαλία), προκάλεσε, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της ΕΑΕΕ, ασφαλισμένες ζημιές ύψους €30,9 εκατ., €26,7 εκατ. μετά τις απαλλαγές (αναγγέλθηκαν 2.453 ζημιές).
Οι ασφαλισμένες ζημίες από τον σεισμό στη Σάμο εκτιμώνται σε €3,5 εκατ., €2,24 εκατ. μετά τις απαλλαγές (αναγγέλθηκαν 191 ζημιές).
Όλο και πιο συχνά τα ακραία καιρικά φαινόμενα
Εκτίμηση των ειδικών είναι ότι η κλιματική αλλαγή έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση όλο και πιο συχνά ακραίων καιρικών φαινομένων. Την εκτίμηση αυτή φαίνεται να επιβεβαιώνουν τα παραπάνω συμβάντα που έπληξαν τόσο τη χώρα μας όσο και τις υπόλοιπες περιοχές του πλανήτη.
«Όπως και με τον Covid-19, η κλιματική αλλαγή θα είναι μια τεράστια δοκιμασία για την παγκόσμια ανθεκτικότητα. Ούτε οι πανδημίες ούτε η κλιματική αλλαγή είναι “μαύρος κύκνος”. Όμως, ενώ ο Covid-19 έχει ημερομηνία λήξης, η κλιματική αλλαγή δεν έχει˙ και μια αποτυχία της «πράσινης» παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης στην παρούσα φάση θα αυξήσει το κόστος για την κοινωνία στο μέλλον», επισημαίνει ο κ. Jerome Jean Haegeli, επικεφαλής οικονομολόγος του Ομίλου Swiss Re, τονίζοντας παράλληλα, ότι οι φυσικές καταστροφές του 2020 επηρέασαν περιοχές με περισσότερη ασφαλιστική κάλυψη, «παρέχοντας ζωτική υποστήριξη στους ανθρώπους και τις κοινότητες που επλήγησαν και ενισχύοντας την οικονομική τους αντοχή».
Σύμφωνα, με τον κ. Martin Bertogg, επικεφαλής Cat Perils της Swiss Re, «οι ασφαλισμένες απώλειες καταστροφών μόνο θα αυξηθούν στο μέλλον», αφενός, γιατί το 2021 αλλά και πιο μετά αναμένεται ότι θα υπάρξει αυξημένη δραστηριότητα των τυφώνων και άρα μεγαλύτερη πιθανότητα καταστροφών, αφετέρου γιατί οι ζημιογόνες επιπτώσεις των δευτερογενών κινδύνων επιταχύνονται από την κλιματική αλλαγή.
Όσον μας αφορά ως χώρα, αν μέχρι τώρα έχουμε μάθει να ζούμε με τον σεισμό, πλέον πρέπει να αρχίσουμε να μαθαίνουμε να ζούμε και με τα ακραία καιρικά φαινόμενα! Να ζούμε, αλλά και να προστατευτούμε.
Η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την κάλυψη και προστασία από τις φυσικές καταστροφές θα πρέπει να τεθεί ξανά ως άμεσης προτεραιότητας θέμα τη χρονιά που μόλις άρχισε.
Ένα κράτος που μόλις βγήκε από μια 10ετή κρίση, για να μπει στην κρίση που προκάλεσε η πανδημία Covid-19, όχι μόνο δεν έχει την πολυτέλεια αλλά και εκ των πραγμάτων δεν μπορεί αποτελεσματικά και με την ταχύτητα που απαιτείται να σηκώνει μόνο του το βάρος της αποκατάστασης των συνεπειών των όποιων φυσικών καταστροφών ενσκήψουν – όχι ότι την είχε τα προηγούμενα χρόνια.
Η ασφαλιστική βιομηχανία, από την άλλη, σε παγκόσμιο επίπεδο έχει αποδείξει ότι μπορεί να μετριάσει αυτές τις συνέπειες και να βοηθήσει τα άτομα, τις κοινωνίες και τις οικονομίες να ανακάμψουν γρηγορότερα μετά από μία καταστροφή. Ρόλος των ανθρώπων της ασφαλιστικής αγοράς, απ’ όποιο μετερίζι δραστηριοποιούνται (εταιρείες, ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές, κλαδικός Τύπος) είναι να το κάνουν σαφές.
